تب راه اندازی کسب‌وکارهای نوپای مبتنی بر فناوری (استارتاپ‌ ها) چند سالی می‌شود که در کشور داغ شده است و برای بسیاری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی راه انداختن کسب‌وکار شخصی و یا پیوستن به یک تیم استارتاپی به یکی از الویت‌های اصلی انتخاب مسیر تخصصی و کاری  تبدیل شده است. ولی طبیعی است که همه استارتاپ‌ های ایرانی موفق نشوند و بعد از مدت ها تلاش برای ایده‌ای که روزی به آن ایمان داشتند، نا امید شده و همه چیز را فراموش کنند.

طبق آمار ارائه شده توسط فوربز بیش از 90? استارتاپ ها شکست می‌خورند و استارتاپ‌ های ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در این مطلب سعی داریم با بررسی برخی استارتاپ‌ های کشور، 5 دلیل اصلی را بیابیم که منجر به شکست استارتاپ‌ ها می‌شوند.

 

چرا استارتاپ‌ های ایرانی شکست می‌خورند؟

1. برای شروع کار خود به دنبال جذب سرمایه می‌روند

یکی از ابتدایی ترین اشتباهاتی که ممکن است هرکسی در راه اندازی استارتاپ خود مرتکب شود، جستجو برای جذب سرمایه گذار در ابتدای امر است. زمانی که شما فقط ایده‌ای خام در ذهن دارید، جستجو برای جذب سرمایه گذار فقط می‌تواند اوضاع را پیچیده تر کند. اولین کاری که یک استارتاپ باید بکند، راه اندازی نسخه اولیه کسب‌وکار خود (MVP) است تا بتواند مشتریان اولیه‌اش را جذب کند.

در جلسه‌های مشاوره و یا پذیرش شتاب‌دهنده بارها با استارتاپ‌ هایی مواجه شده‌ایم که ابراز کرده‌اند اگر 50 یا 100 میلیون‌ تومان داشتند حتما کسب‌وکار بزرگی می‌ساختند، در حالی که آمار جهانی نشان می‌دهد نرخ موفقیت استارتاپ‌ هایی که بدون جذب سرمایه اولیه آغاز به کار کرده‌اند بسیار بیشتر از دیگر انواع استارت‌آپ‌ها است. برای مثال یک‌بار با دانشجوی خانمی مواجه بودیم که قصد داشت یک سیستم خرید گروهی در شهر مشهد ایجاد کند و تنها راه ممکن پیش روی خود را جذب 100 میلیون تومان پول و نصب بیلبورد در سطح شهر می‌دانست.

استارتاپ‌ هایی که سرمایه مورد نیاز خود را از مشتری تامین می‌کنند و در واقع برای رشدشان به جای سرمایه‌گذار وابسته به مشتریانشان هستند رشد سریع‌تری خواهند کرد چراکه مجبورند برای بقای خود مشتریان بیشتری جذب کنند و خدمات باکیفیت‌تری به مشتری ارائه دهند. مدت کوتاهی شکست

 

2. کسب درآمد را در الویت اول خود قرار نمی‌دهند

چرخ یک بنگاه کسب‌وکار با پول می‌چرخد. هرچند ممکن است انگیزاننده‌های دیگری هم وجود داشته باشند ولی اگر پول وارد سیستم نشود به تدریج دیگر انگیزاننده‌ها نیز از یاد می‌روند، چراکه همه اعضای تیم برای گذران زندگی روزمره خود نیازمند درآمد هستند.

اشتباه مهلک استارتاپ‌ ها در اینجاست که به جای تمرکز روی شیوه درآمدزایی بر روی جزییات و حواشی تمرکز می‌کنند. به خاطر دارم استارتاپی در تبریز دیده‌ بودم که اعضای تیم آن افراد بسیار حرفه‌ای در حوزه گرافیک و برنامه‌نویسی بودند. آن‌ها یک وب‌سایت بسیار شیک و جذاب برای مراسم‌های عروسی راه‌اندازی کرده بودند ولی آن‌ها  به قدری به جزییات گرافیکی و تکنولوژی‌هایی برنامه‌نویسی آن توجه کرده‌ بودند که فراموششان شده بود هدف‌شان از این‌کار پول درآوردن است. این کار تا جایی ادامه پیدا کردند که هرکس برای گذران امورات خود مجبور به پذیرش پروزه‌های شخصی و متفرقه شد و آن ایده استارتاپی از پیشرفت متوقف شد.

برخی صاحبان استارتاپ‌ های ایرانی نیز بیشتر از اینکه زمان خود را صرف کار بر روی درآمدزایی و رشد خدمات خود بکنند، درگیر شرکت در همایش‌ها و رویدادهای مختلف می‌شوند و همین نیز مقدار زیادی از وقت‌ و تمرکزشان را از بین می‌برد.

بسیار پراهمیت است که استارتاپ شما منابع درآمدی خوبی را شناسایی کند تا بتوانید از طریق آن‌ها چرخ استارتاپ خودتان را بچرخانید و حواشی حواستان را بیش از حد متعارف پرت نکند.

 

3. یا مربیان خوبی ندارند و یا به حرف آن‌ها گوش نمی‌کنند

مربی خوب اهمیت بسیار ویژه‌ای در رشد و موفقیت یک استارتاپ دارد. هر بنیان‌گذاری افرادی را در داستان‌ها و فیلم‌ها دارد که از آن‌ها الهام بگیرد ولی کمتر صاحب استارتاپی یافت می‌شود که مربی صحیحی برای خود داشته باشد و واقعا به حرف او گوش فرا دهد.

این همان مسئله استاد و شاگردی است که در فرهنگ سنتی‌مان نیز داشته‌ایم. باید مدتی شاگردی کنید تا به یک استاد کار ماهر تبدیل شوید. بسیاری از استارتاپ‌ های موفق توسط افرادی ساخته شده‌اند که در شرکت‌های دولتی و خصوصی مشغول بودند و با دیدن مشکلی خاص، به فکر یافتن راه حل برای آن افتاده‌اند.

این تصور که من خودم همه فن حریفم و نیازی به کمک و نظرات دیگران ندارم، تصور مخربی است که متاسفانه اغلب ایرانی‌ها دچار آن می‌شویم.

بدیهی است که همه به مربیان حرفه‌ای در مراکز شتابدهی دسترسی نداشته باشند ولی اینترنت و منابع آنلاین امکان آموزش را به خوبی فراهم کرده است. به یاد داشته باشید که اگر فکر می‌کنید باهوش‌ترین فرد در اتاق هستید، حتما در اتاق اشتباهی قرار دارید.

 

4. نیاز مشتری را به درستی متوجه نمی‌شوند

این مورد یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل شکست استارتاپ های ایرانی است. اغلب استارتاپ‌ها به جای اینکه در فکر یافتن راه‌حلی عملی برای مشکلی باشند که افراد زیادی با آن دست به گریبان هستند، برخی ایده‌ها را اجرایی می‌کنند که نیاز چندانی به آن‌ها وجود ندارد و صرفا تصور می‌کنند که افراد به آن نیاز دارند. از این رو بعد از مدتی با مشکل تعداد مشتریان کم مواجه می‌شوند و همین منجر به شکست‌شان می‌شود.

همانطور که در کتاب تست مامان (کتابی درباره اعتبار سنجی ایده‌ها) آمده است، اغلب ایده‌های استارتاپ‌ های ایرانی ایده‌های ویتامینی هستند! بودنشان خوب است ولی اگر نباشند هم مشکلی به وجود نمی‌آید. ولی در بیشتر اوقات فقط استارتاپ‌ هایی موفق می‌شوند که ایده‌شان تسکین دهنده درد جامعه هدف باشد.

برای مثال تاکسی آنلاین و یا سفارش آنلاین غذا راه‌حل‌های مفید برای راحتی زندگی امروز هستند ولی برای مثال نرم افزار اشعار حافظ یا نرم افزار آموزش آشپزی چندان نمی‌توانند مخاطب جذب کنند چرا که اگر نباشند از طریق جستجو در گوگل به راحتی محتوای آن‌ها قابل دست‌یابی است به بیان دیگر نیازهایی که این دو نمونه اخیر رفع می‌کنند چندان شدید نیست.

 

5. در انتخاب هم تیمی‌های خود دچار اشتباه می‌شوند

در بین استارتاپ‌های ایرانی این اشتباه را می‌توان دلیل شماره یک شکست دانست. چراکه ما ایرانی ها کار تیمی را به خوبی بلد نیستیم و راه‌اندازی کسب‌وکار تک نفره را بیشتر می‌پسندیم. ولی اغلب استارتاپ‌ها نیاز به تیم دارند چرا که یک نفر نمی‌تواند هم برنامه‌نویسی کند، هم لوگو طراحی کند و هم بازاریابی کسب و کارش را انجام دهد.

اغلب تیم‌ها در استارتاپ‌های ایرانی که تا بحال با آن مواجه شده‌ام مشکلات از این دست داشته اند: همه افراد تیم احساس مدیر بودن می‌کرده‌اند و به یک نفر در تیم ایمان کامل نداشتند، توان عملیاتی تیم موزون نبوده (برای مثال چند برنامه‌نویس استارتاپی را راه انداخته بودند که نیاز شدید به بازاریابی داشت)، اخلاق غیرحرفه‌ای همچون حسادت، غیبت، زیرآب زنی و … در بین اعضای تیم وجود داشته و موارد دیگری از این دست.

از همین رو بسیار حائز اهمیت است که اگر قصد راه اندازی کسب‌وکار خود را دارید، اعضای تیم را از میان افرادی انتخاب کنید به شما ایمان دارند و همچنین اخلاق بسیار حرفه‌ای در کار تیمی دارند. پیشنهاد می‌کنم قبل از شروع یک پروژه استارتاپی که نیاز به صبر و تحمل بالایی دارد، در دیگر پروژه‌های ساده‌تر اخلاقیات هم ‌تیمی خود را بسنجید و مهم‌تر اینکه با هم‌تیمی‌تان سفر کنید. آدم‌ها در سفر راحت‌تر شناخته می‌شوند 

 

هیچوقت بر شروع دیر نیست

اولین نفر نیستم و آخرین نفر نیز نخواهم بود که به شما می‌گوید هر شکستی مقدمه‌ای برای پیروزی است. تمامی این بالا و پایین‌ها فرصتی برای آموختن خواهد بود. به یاد داشته باشید اشتباه کردن مهم نیست، مهم این است که یک اشتباه را چندبار تکرار نکنیم و تا حد امکان تلاش کنیم راه‌های از پیش رفته را دوباره و چندباره تکرارشان نکنیم.

مدیران موفق جهان هر روز با چالش‌های متنوعی در کار خود روبه‌رو هستند. چالش‌هایی که راه‌حل آن‌ها را از دل کتاب‌هایی می‌یابند که تجربه سال ها تفکر و زندگی در آن‌ها نهفته است. در میان صدهاهزار عنوان کتاب مدیریت و رهبری موجود در بازار کدام یک می‌توانند نگرش صحیحی را در ما ایجاد کنند؟ این سوالی است که نه از نویسندگان آن کتاب‌ها و نه از خوانندگانشان می‌توان پرسید، بلکه فقط مدیران موفق جهان هستند که نمود عینی عمل به مفاهیم این کتاب‌ها هستند.

کتاب‌های پیشنهادی مدیران موفق جهان

در این نوشته در میان اطلاعات موجود درباره 10 نفر از مدیران موفق جهان جستجو کرده‌ایم و یک کتاب جذاب و کاربردی را به پیشنهاد آن‌ها به شما معرفی می‌کنیم.

1. ساخته شده برای بقا: عادات موفقیت‌آمیز شرکت‌های آینده‌بین

پشنهاد شده توسط جف بزوس از آمازون
نوشته جیم کولینز

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیر آمازون

شرکت‌های آینده بین به دنبال مجموعه‌ای از اهداف مختلف هستند که درآمدزایی فقط یکی از آن‌ها است. جف بزوس این کتاب را به این دلیل معرفی می‌کند که نشان دهد راز بزرگ شرکت‌های موفق جهان چیست. این کتاب با ارائه مفاهیم و اطلاعات آماری دقیق به دنبال اثبات این موضوع است که شرکت‌های موفق هیچ‌گاه فقط به دنبال نفع مالی نیستند و آرمان‌های بزرگ‌تری دارند. البه جف بزوس پرآوازه که در آخرین خرید خود واشنگتن پست را نیز تصاحب کرده است قطعا کتاب‌های زیادی برای پیشنهاد دارد و این کتاب یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های اوست.

2. مانیفست ساخت چک‌لیست: چگونه کارها را به خوبی پیش ببریم؟

پیشنهاد شده توسط جک دوروسی از توییتر
نوشته آتول گاوانده

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیر سابق توییتر

چک‌لیست‌های دقیق بسیار ارزشمند هستند و در سخت‌ترین لحظات به کمک ما می‌آیند. یک چک‌لیست نمی‌تواند منجر به پرواز یک هواپیما بشود ولی چنان نکاتی را به یاد مدیران موفق جهان می‌آورند که حیاتی هستند.

جک دوروسی این کتاب را به این دلیل معرفی می‌کند که به خوبی می‌داند ایده فقط بخشی از یک کسب و کار موفق است و بخش حیاتی و مهم آن اجرا است. افزایش بازده یکی از دغدغه‌های اصلی رهبران و مدیران موفق جهان است. اگر از ارتکاب به اشتباه‌ در طول اجرای پروژه نگران هستید طراحی یک چک‌لیست دقیق امری الزامی و مهارتی است که باید یاد گرفته شود.

3. مایندست: روانشانسی نوین موفقیت

پیشنهاد شده توسط بیل گیتس از مایکروسافت
نوشته کارل دوک

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیر سابق مایکروسافت

کارول دوک روانشناس پرآوازه دانشگاه استنفورد پس از دهه‌ها تحقیق بر روی عوامل موفقیت به نتیجه‌ای دست یافت که منجر به تغییرات بزرگی در جهان شد: قدرت مایندست (قدرت ذهنیت انسان)

این کتاب علاوه بر بیل گیتس توسط افراد بسیار دیگری نیز سفارش شده است و بسیاری آن را بزرگترین کتاب بشر در حوزه نو‌آوری می‌دانند. خانم کارول دوک در این کتاب تشریح می‌کند که چرا توانایی و استعداد نمی‌توانند عوامل کافی برای موفقیت باشند. او در کتاب خود در این باره همان چیزی صحبت می‌کند که همه والدین، معلم‌ها، ورزشکاران و مدیران موفق جهان می‌دانند:‌ چگونه یک ایده ساده در ذهن منجر به عشق و انگیزه بزرگی می‌شود که می‌تواند در هرکاری موفقیت به همراه داشته باشد.

4. عروج پول: تاریخچه اقتصادی جهان

پیشنهاد شده توسط ماهنار کنت از کوکاکولا
نوشته نیال فرگوسون

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیر کوکاکولا

در دنیای تجارت کنونی ما گزینه‌های اقتصادی بیشماری را پیش روی خود داریم. روش‌های مختلفی برای دریافت وام‌های بانکی و جذب سرمایه‌گذار وجود دارد با این سیستم اقتصادی سیستم انسانی است که ممکن است دچار مشکلات بسیاری نیز بشود. این کتاب شناختی عمیق و دقیق از تاریخچه اقتصاد جهان به شما ارائه می‌دهد و شما را برای حضور در بازارهای جهانی آماده می‌کند.

5.رقابت با زمان: چگونه رقابت برپایه زمان ساختار بازارهای جهانی را تغییر داده است؟

پیشنهاد شده توسط تیم کوک از اپل

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیر شرکت اپل

امروزه زمان به بزرگ‌ترین دارایی ما و یک سلاح استراتژیک تبدیل شده است. امروزه زمان معادل پول، تولید و حتی نوآوری است. این کتاب که حاصل تحقیقات 10 ساله است بر روی این موضوع تمرکز کرده است که چگونه شرکت‌های جهان امروز می‌بایست از زمان بعنوان یک مزیت رقابتی برای خود بهره ببرند. عجیب نیست که مدیرعامل شرکت اپل با چنین جدیتی مشتاق به معرفی این کتاب باشد!

6. مسیرطولانی تا آزادی: اتوبیوگرافی نلسون ماندلا

پیشنهاد شده توسط ریچارد برنسون از ویرجین
نوشته نلسون ماندلا

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیر شرکت ویرجین

ریچارد برنسون، کارآفرین پرآوازه و یکی از پولدارترین افراد جهان، زندگینامه نلسون ماندلا را الهام بخش‌ترین کتاب زندگی خود می‌داند.

7. سرمایه‌گذار هوشمند

پیشنهاد شده توسط وارن بافت
نوشته بنجامین گراهام

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی سرمایه‌گذار قرن

وارن بافت را بعنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار و مردی نیکوکار در جهان می‌شناسیم. ولی جالب است بدانید که او بیشتر از هرکاری زمان خود را صرف مطالعه می‌کند. او کتاب سرمایه‌گذار هوشمند را کتابی می‌داند که فلسفه سرمایه‌گذاری او را شکل داده است.

8. بازی برای برد : چگونه استراتژی موفق می‌شود؟

پیشنهاد شده توسط مگ وایت‌من از HP

نوشته لفلی و مارتین

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیرعامل HP

این کتاب آنقدری برای خانم وایت‌من اهمیت دارد که همه کارمندان خود را مجبور به مطالعه آن کرده است. کتابی که به اعتقاد او گام به گام تفکر استراتژیک را می‌آموزد.

9. اختراعات من: اتوبیوگرافی نیکولا تسلا

پیشنهاد شده توسط لری پیج از گوگل

نوشته نیکولا تسلا

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیرعامل گوگل

تسلا یکی از جالب‌ترین شخصیت‌های جهان تکنولوژی است و مدیرعامل گوگل بعنوان مدیر یکی از نوآورترین شرکت‌های جهان، زندگینامه نیکولا تسلا را برای خود الهام بخش می‌داند.

10. دوراهی نوآوران

پیشنهاد شده توسط استیو جابز از اپل

نوشته کلایتون کریستنسن

مدیران موفق جهان – کتاب پیشنهادی مدیرعامل اسبق اپل

هرچند استیو جابز دیگر در میان ما نیست ولی هنوز هم آموزه‌هایش الهام بخش بسیاری از عاشقانفناوری و نوآوری در جهان هستند. استیو جابز این کتاب را که محوریت آن برپایه تغییرات ناشی از تکنولوژی است را یکی از الهام‌بخش‌ترین کتاب‌های زندگی خود می‌داند.